Een beetje menselijkheid van de overheid

Met het programma ‘De Mediator’ kom ik kleine en grote problemen tegen. Er zullen best kijkers zijn die zeggen, ‘maken mensen daar nu problemen over?’ of ‘dat los je toch zo op’. Ja gemakkelijk gezegd, als je de weg een beetje weet. Als deuren gemakkelijk voor je open gaan. Als je iemand hebt die een brief voor je schrijft of goed van de tongriem is gesneden. Als, ja als…
Vanuit mijn vorige job bij de politie kwam ik die problemen al tegen. Problemen die zo simpel op te lossen leken. Niet dus. Ambtelijke muren slechten is niet zo eenvoudig. Bedrijven gaan niet zo gauw overstag. Het woud van regels is verschrikkelijk ingewikkeld. Wie verantwoordelijk is, daar kom je niet gemakkelijk achter. Afschepen en doorsturen naar een ander loket. Ik wist het al, maar door mijn programma word ik weer keihard op de werkelijkheid gedrukt. Een werkelijkheid van gevoelloosheid en niet of nauwelijks interesse voor de medemens.

Duik ik in een zaak van een opa en oma die hun kleinkinderen opvoeden, zogenaamde pleeggrootouders. Opa en oma hebben officieel via de rechter de voogdij gekregen. Die kinderen zijn legaal aan oma toevertrouwd omdat ze werden verwaarloosd. Gelukkig worden ze nu liefdevol opgevoed. Wel moeten de eindjes aan elkaar worden geknoopt. De rekeningen stapelen zich op want opa en oma kunnen die absoluut niet betalen. Allemaal doordat opa en oma door de organisaties die zich met de jeugdzorg bezighouden niet goed geďnformeerd zijn. Met de juiste voorlichting hadden ze nu net als al die andere pleeggezinnen geldelijke ondersteuning gekregen. Maar ja, als een organisatie haar mond houdt en niet goed communiceert, kunnen mensen in de problemen komen.
Ik bekijk zo’n zaak en klop zelf aan bij al die organisaties. ‘Hoe zit het, vertel er iets over. Ik kom wel even langs.’ Jeugdzorg, pleegzorg, raad voor de kinderbescherming, meldpunt kindermishandeling.. ‘Interessante zaak’, hoor ik bij de raad voor de kinderbescherming. ‘Ik ga het uitzoeken’ Dat duurt dan een tijdje en uiteindelijk word ik afgepoeierd. Jeugdzorg, pleegzorg, nee ook niet voor de camera. En waar gaat het om, ‘gewoon uitleggen, gewoon communiceren.’ De pleegopa en -oma worden verwezen naar de sociale dienst. En daar? Gewoon weer, zoals oma dat noemt ‘een dichtgelast loket.’ Ook vertelt de sociale dienst niet dat er zelfs potjes zijn voor bijzondere noden. Waarom niet? Een beetje menselijkheid is toch niet verboden? Of zouden ze die opa en oma maar grote zeikers vinden? Uiteindelijk kom ik bij gedeputeerde van de Provincie Flevoland John Bos terecht. Gedeputeerde Bos komt wel voor de camera. Hij kan ook geen toezeggingen doen, maar staat me tenminste nog te woord. (Opa en oma, wij blijven voor jullie knokken!)

Afgelopen zaterdag hadden wij het treurige verhaal van mevrouw Vlek en meneer Chartrand. Twee oudere mensen uit Emmeloord. Zij voelen zich vermalen in de mallemolen van regels. Ze hebben zonder kwade wil de wet overtreden. De rechter heeft meneer Chartrand daarom veroordeeld voor fraude. Volgens de uitspraak is er sprake van samenwoning met mevrouw Vlek geweest, terwijl hij een uitkering had. Ze voelen zich aan alle kanten gepakt en vinden dat hun groot onrecht is aangedaan. Als de rechter heeft gesproken moeten wij juridische gezien zeggen: ‘Inderdaad, hij heeft het gedaan’. Maar als je ziet wat dit oudere tweetal per maand overhoudt dan springen je de tranen in de ogen. Natuurlijk kan mevrouw Vlek de zieke meneer Chartrand de deur wijzen. Maar zij voelt zich mantelzorger en zal de ander nooit in de steek laten.
Een paar jaar terug heeft mevrouw Vlek een kort gesprek met de burgemeester gehad. Nooit kreeg ze antwoord op haar brieven met het verzoek om een gesprek. Dus stapte ze zelf maar naar het gemeentehuis en ja hoor, de burgemeester had een gaatje. Mevrouw Vlek vond het een teleurstellend gesprek. Ze vertelde me: ‘Ik zag de burgemeester staan achter een wolk van sigarenrook. De klassieke muziek schalde zo hard dat ik hem eigenlijk niet verstond. Ik weet nog dat hij zei:’Ik zou niet graag in uw schoenen staan.’… ‘
Noch de burgemeester, noch de wethouder wilde bij mij voor camera verschijnen. De wethouder kreeg ik wel even aan de telefoon. Fraude of geen fraude, terecht of onterecht, ook hier past een beetje menselijkheid.
Wat zei de nationale ombudsman ook al weer? ‘De klachten over klantonvriendelijkheid van ambtenaren worden helaas niet minder, maar meer.’